April 16, 2012

The Resurrection Gospel in Homeric Greek (and other Greek dialects)



This is a beautiful recording of the Gospel reading from the Agape Service (John 20:19-25) in Ancient Homeric Greek (not Koine) chanted by Protopsaltis Evgenios Hardavellas. This was translated into Homeric Greek by St. Nikodemos the Hagiorite. It is set to the Heroic Hexameter, which is a metrical line of verse consisting of six feet. It was the standard epic metre in classical Greek and Latin literature, such as in the Iliad and Aeneid. (Read more here)

Below is the Gospel text in various Greek dialects:

Koine Original

Liturgical Opening:

Καὶ ὑπὲρ τοῦ καταξιωθῆναι ἡμᾶς τῆς ἀκροάσεως τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν ἱκετεύσωμεν.

Σοφία. Ὀρθοί. Ἀκούσωμεν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου.

Εἰρήνη πᾶσι.

Ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην ἁγίου Εὐαγγελίου, τὸ Ἀνάγνωσμα.

Πρόσχωμεν.

Text:

Ούσης οψίας τή ημέρα εκείνη, τή μιά τών σαββάτων, καί τών θυρών κεκλεισμένων, όπου ήσαν οι μαθηταί συνηγμένοι διά τόν φόβον τών Ιουδαίων, ήλθεν ο Ιησούς καί έστη εις τό μέσον, καί λέγει αυτοίς· ειρήνη υμίν. Καί τούτο ειπών έδειξεν αυτοίς τάς χείρας καί τήν πλευράν αυτού. Εχάρησαν ούν οι μαθηταί ιδόντες τόν Κύριον. Είπεν ούν αυτοίς ο Ιησούς πάλιν· Ειρήνη υμίν. Καθώς απέσταλκέ με ο πατήρ, καγώ πέμπω υμάς. Καί τούτο ειπών ενεφύσησε καί λέγει αυτοίς· Λάβετε Πνεύμα Άγιον· άν τίνων αφήτε τάς αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, άν τινών κρατήτε, κεκράτηνται. Θωμάς δέ είς εκ τών δώδεκα, ο λεγόμενος Δίδυμος, ουκ ήν μετ’ αυτών ότε ήλθεν ο Ιησούς. Έλεγον ούν αυτώ οι άλλοι μαθηταί· Εωράκαμεν τόν Κύριον. Ο δέ είπεν αυτοίς· Εάν μή ίδω εν ταίς χερσίν αυτού τόν τύπον τών ήλων, καί βάλω τόν δάκτυλόν μου εις τόν τύπον τών ήλων, καί βάλω τήν χείρά μου εις τήν πλευράν αυτού, ου μή πιστεύσω.

Homeric Greek (By St. Nikodemos the Hagiorite)

Liturgical Opening:

Όφρακε νωϊτέροισιν εν ούασι πάγχυ βάλωμεν
θέσφατον, ιμερόεσσαν, αγνήν Ευάγγελον όππα,
μειλίξωμεν άνακτα Θεόν, μέγαν ουρανίωνα.
Ιθυγενής. Σοφίη. Ευαγγελίοιο κλύωμεν.
Ειρήνη χαριεσσ’ επ’ απείρονα δήμον εσείται.
Εκ δ’ άρ’ Ιωάννοιο τόδ’ έστι βροντογόνοιο.

Text:

Αλλ’ άγετ’ ατρεμέσι χρησμούς λεύσωμεν οπωπαίς.
Εύτε δή ηέλιος φαέθων επί έσπερον ήλθε
καί σκιόωντο αγυιαί επί χθόνα πουλυβοτείρη,
ήματι εν πρώτω, ότε τύμβου άλτο Σαωτήρ,
Κληϊσταί δε έσαν θυρίδες πυκινώς αραρείαι,
βλήντο δέ πάντες οχήες εϋσταθέος μεγάροιο,
ένθα μαθηταί ομού τε αολλέες ηγερέθοντο,
μυρόμενοι θανάτω επ’ αεικέϊ Χριστού άνακτος,
Καὶ χόλον ἀφραίνοντα Ἰουδαίων τρομέοντες,
ήλυθε δή τότε Χριστός άναξ θεοειδέϊ μορφή,
έστη δ’ εν μεσάτω αναφανδόν καί φάτο μύθον.
Ειρήνη υμίν φίλοι, ησυχίη τ’ ερατεινή.
Ως ειπών επέδειξεν εήν πλευρήν ηδέ χείρας.
Γήθησαν δέ μαθηταί, επεί ίδον Ευρυμέδοντα.
Τούς δ’ αύτις προσέειπεν Ιησούς ουρανοφοίτης.
Ειρήνη υμίν φίλοι, ησυχίη τ’ ερατεινή.
Ως εμέ πέμψε Πατήρ, ός υπέρτατα δώματα ναίει,
Ώδ’ εγώ υμέας εις χθόνα πέμπω ευρυόδειαν.
Ως άρα φωνήσας μύσταις έμπνευσ’ αγορεύων.
Πνεύμα δέχνυσθ’ άγιον, φαεσέμβροτον, υψιθόωκον.
Ών μέν ατασθαλίας θνητών αφέητ’ επί γαίαν,
τοίσιν ή που αφίενται ες ουρανόν αστερόεντα.
Ών δ’ άρ’ επεσβολίας υπερφιάλων κρατέητε,
τοίσιν αλυκτοπέδης κείναι σθεναρής κρατέονται.
Θωμάς δ’ ώ επίκλησις άπασι Δίδυμος ακούειν,
ουχ άμα τοίς άλλοις μύσταις πρίν ομώροφος έσκεν,
Ιησούς ότ’ έβη είσω μελάθροιο εταίρων.
Ίαχον ούν άλλοι τούτω ερίηρες εταίροι.
Είδομεν οφθαλμοίσιν Ιησούν παγκρατέοντα.
Τούς δ’ απαμειβόμενος Θωμάς προσέφησεν ατειρής.
Ίχνια ήν μή ίδω μετά χείρεσιν ηλοτορήτης,
δάτυλον εμβάλλω τε εκείνου ένδοθι χειρός,
χείρα τ’ εμήν είσω πλευρής οί ρεία βαλοίμην,
ούποτε υμετέροισι λόγοις κεφαλή κατανεύσω.

(Νικοδήμου του Αγιορείτου, Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον, "Ήτοι περί φυλακής τών πέντε αισθήσεων", έκδ. γ΄, Βόλος 1958, σ. 200-201).


Attic Greek (set to Iambic Metre)

Liturgical Opening:

Ἐπαξίως κλύωμεν ἁγίου ἕπους.
Ἄγωμεν ᾠδὴν ἱκετήριον πάνυ
Ἡμῶν Ἄνακτι, δώμαθ᾿ ὃς πόλου ἔχει.

Ὀρθὴ σοφίη! ἀγλαῶν ἐφετμέων
Εὐάγγελον νῦν οὔασιν θῶμεν γ᾿ ὄπα.

Πάντεσσι χάρμα.

Ἐκ τῶν Ἰωάννοιο ῥητῶν ἐνθέων
Ἄκουσμα ὄντος τῶν πάνυ ψυχοσσόων.

Σιγήν τε πάντες σχῶμεν ἠδ᾿ ἡσυχίην.

Text:

Ἥμος δ᾿ ἄρ᾿ ἔσκεν ὀψίῃ τῶν Σαββάτων,
Εὔτ᾿ ἂν πυλάων κεῖτ᾿ ὀχεὺς τανυσμένος,
Ἔσαν θ᾿ ἑταῖροι ἔνθα δὴ βεβυσμένοι
Δέει μανίῃς Ἰσραὴλ θεοκτόνου,
Μέδων ποθεινὸς ἤλυθεν Παγκρατέων.
Τῆμός τε μέσσον ἵστατ᾿ αὐδάων φίλοις,
Θαρσεῖτ᾿ ὀπηδοί! χάρμ᾿ ὑμῖν ἀνασσέτω.
Ἧ, καὶ φίλοισι φῆν᾿ Ἄναξ τὰς ἐὰς χέρας,
Πλευρήν τε θείην δεξιὴν τ᾿ οὐταμένην.
Τοὶ δ᾿ ὡς ἄνακτα εἶδον ὑψιβρεμέτην,
Ἄφαρ χάρησαν, νόσφι βάλλον τε τρόμον.

Αὖτις δὲ τοῖσιν εἶπε πανσθενοῦς βίη,
Ὁμοφρονεῖτε! ἀσπάσαθ᾿ ἡσυχίην.
Ἀπφὺς ὥσπερ ἲς ἔπεμψέ μ᾿ ἐς χθόνα
Κἀγὼ φεραυγῶς ὑμμέας ὡς ἓς γ᾿ ἔθνη.

Ἦ, καὶ ἄημα Πνεύματος Παναγίου
Ἦκεν γ᾿ ἀπὸ στόματος ἄμβροτον μάλα,
Δέχνυσθε, φήσας, Πνεῦμα θεῖον προφρόνως.
Ὅτου βροτῶν κεν ἀμπλακημάτων μένος
Λύσητε, τοῖσι ταῦτα συγγνώστ᾿ ἄρ᾿ πέλει.
Ὦν αὗται δ᾿ ἔμπης ἐνδέδενται ἐν γέῃ,
-Τάων ἀσύγγνωστ᾿ ἐν πόλῳ τε τυγχάνει.

Θωμᾶς δὲ τῶν δε, δίδυμος κεκλημένος,
Ἀπῆν, παρόντος Παμμέδοντος ἐν μέσῳ.
Φράζεσκεν οἱ ἔπειτα οἱ ἄλλοι φίλοι
Ἄνακτα Χριστὸν λεύσαμεν λαοσσόον.
Ἀτὰρ μετηῦδα τοῖς λίην ἀραρότως,
Εἰ μή με λεύσω τρῆσιν ἥλων δριμέων
Χερσίν, ποσίν τε Δεσπότου τετρῃμένοις,
Οὐλῇ τε τῶνδε δάκτυλ᾿ αὖ ἐμὰ φέρω.
Αὗθις τε πλευρὴν χεῖρά γ᾿ ἀκριβουμένην,
Ἤκιστα πίστιν ἐμμέων λόγοις ἔχω

Modern Greek (according to Apostoliki Diakonia of the Church of Greece)

Liturgical Opening:

Ὥστε νὰ καταστοῦμε ἱκανοὶ νὰ ἀκούσουμε
τὸ Ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἂς ἱκετεύσουμε τὸν Κύριο, τὸν Θεόν μας.

Σοφία. Ὀρθοί. Ἂς ἀκούσουμε τὸ Ἅγιο Εὐαγγέλιο.

Εἰρήνη σὲ ὅλους.

Ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννη Ἅγιο Εὐαγγέλιο, τὸ Ἀνάγνωσμα.

Ἂς προσέξουμε.

Text:

Κατὰ τὴν ἑσπέραν τῆς ἡμέρας ἐκείνης, τῆς πρώτης ἑβδομάδος, καὶ ἐνῷ οἱ πόρτες ἦσαν κλειστές, ἐκεῖ ποὺ ἦσαν συγκεντρωμένοι οἱ μαθηταί, διότι ἐφοβοῦντο τοὺς Ἰουδαίους, ἦλθε ὁ Ἰησοῦς καὶ στάθηκε εἰς τὸ μέσον καὶ τοὺς λέγει, «Εἰρήνη νὰ εἶναι μαζί σας».

Ὅταν εἶπε αὐτό, τοὺς ἔδειξε τὰ χέρια του καὶ τὴν πλευράν του.

Οἱ μαθηταὶ ἐχάρησαν διότι εἶδαν τὸν Κύριον. Ὁ Ἰησοῦς τοὺς εἶπε πάλι, «Εἰρήνη νὰ εἶναι μαζί σας. Καθὼς ἔστειλε ἐμὲ ὁ Πατέρας καὶ ἐγὼ στέλλω ἐσᾶς».

ὅταν εἶπε αὐτὸ ἐφύσησε εἰς τὸ πρόσωπον καὶ τοὺς λέγει,
«Λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον, ἐὰν κάποιων συγχωρήσετε τὶς ἁμαρτίες νὰ εἶναι συγχωρημένες,
ἂν κανενὸς δὲν τὶς συγχωρήσετε, θὰ μείνουν ἀσυγχώρητες».

Ὁ Θωμᾶς, ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα, ὁ ὀνομαζόμενος Δίδυμος,
δὲν ἦτο μαζί τους ὅταν ἦλθε ὁ Ἰησοῦς.
Τοῦ εἶπαν λοιπὸν οἱ ἄλλοι μαθηταί,«Εἴδαμε τὸν Κύριο».

Αὐτὸς δὲ τοὺς εἶπε, «Ἐὰν δὲν εἰδῶ εἰς τὰ χέρια του τὸ σημάδι ἀπὸ τὰ καρφιὰ καὶ δὲν βάλω τὸ δάκτυλό μου εἰς τὸ σημάδι ἀπὸ τὰ καρφιὰ καὶ δὲν
βάλω τὸ χέρι μου εἰς τὴν πλευράν του, δὲν θὰ πιστέψω».

English (NIV)

Liturgical Opening:

That we may be found worthy to listen to the Holy Gospel, let us pray to the Lord our God.

Wisdom. Arise. Let us hear the holy Gospel. Peace be with all.

The reading is from the holy Gospel according to John. Let us be attentive.

Text:

On the evening of that first day of the week, when the disciples were together, with the doors locked for fear of the Jewish leaders, Jesus came and stood among them and said, “Peace be with you!”

After he said this, he showed them his hands and side. The disciples were overjoyed when they saw the Lord.

Again Jesus said, “Peace be with you! As the Father has sent me, I am sending you.”

And with that he breathed on them and said, “Receive the Holy Spirit. If you forgive anyone’s sins, their sins are forgiven; if you do not forgive them, they are not forgiven.”

Now Thomas (also known as Didymus), one of the Twelve, was not with the disciples when Jesus came.

So the other disciples told him, “We have seen the Lord!”

But he said to them, “Unless I see the nail marks in his hands and put my finger where the nails were, and put my hand into his side, I will not believe.”